Śnieżka, wznosząca się na wysokość 1602 m. n.p.m. jest najwyższym szczytem Karkonoszy, a zarazem całych Sudetów. Góruje piramidalnym wierzchołkiem 200 m. ponad sąsiednie grzbiety, pozostające na wysokości 1380 – 1420 m. n.p.m. Niewątpliwy majestat oraz korona, którą z pewnej odległości przypomina sylwetka obserwatorium meteorologicznego, tłumaczą zwyczaj nazywania jej Królową Karkonoszy. Poznajmy bliżej górę, z którą swój los nierozerwalnie związał Karpacz.
O czym przeczytasz w tym artykule?
Jak dojść z Karpacza na Śnieżkę?
Karpacz i Śnieżka – te dwa słowa są nierozłączne, we wszystkich przewodnikach występują obok siebie. Zawsze były i będą ze sobą kojarzone, przez wzgląd na położenie miasta u podnóża góry. Z Karpacza na Śnieżkę najlepiej wejść na cztery sposoby.
- Szlakiem czerwonym, przez Kocioł Łomniczki. Wejście na szlak znajduje się przy dawnym domu wczasowym Orlinek, nieco powyżej skoczni narciarskiej o tej samej nazwie. Początkowo, do Schroniska nad Łomniczką, droga prowadzi przez las i wznosi się łagodnie. Od dołu Kotła Łomniczki na Równię pod Śnieżką czeka nas prawdziwa wspinaczka. Odetchnąć możemy w schronisku Dom Śląski, skąd na Śnieżkę mamy już niedaleko. Cała trasa ma nieco ponad 7 km., a czas wędrówki wynosi około 3,5 godz.
- Szlakiem żółtym przez schronisko Strzecha Akademicka i Kocioł Białego Jaru. Trasa bierze swój początek przy Dzikim Wodospadzie w Karpaczu, nieco poniżej dolnej stacji wyciągu na Kopę. Dystans podobny do tego na szlaku czerwonym (ok. 7 km.), ale droga jest bardziej urozmaicona. Czas przejścia około 3 godz.
- Szlakiem czarnym, spod dolnej stacji wyciągu na Kopę, przez Kocioł Białego Jaru. Najkrótsza droga na Śnieżkę, lecz od początku do końca dość wymagająca. Odległość wynosi niecałe 6 km., a czas wędrówki, to niespełna 3 godz.
- Szlakiem niebieskim, spod Świątyni Wang, przez Kocioł Małego Stawu, Schronisko Samotnia i Strzecha Akademicka. Najdłuższa i zarazem najbardziej malownicza trasa z Karpacza na Śnieżkę. Odległość to 9 km, a czas przejścia wynosi nieco ponad 3,5 godz.
Śnieżka jest dostępna także dla tych, którzy z różnych powodów nie mogą, lub nie mają ochoty pokonywać dużych odległości w górach. Dla nich najlepszy jest wariant piąty. Wjazd wyciągiem krzesełkowym na Kopę (1377 m. n.p.m.). Stamtąd na Śnieżkę jest do pokonania nieco ponad 2 km., co zajmuje około 1 godz. Droga jest względnie płaska, nie licząc ostatniego podejścia na szczyt.
Jakakolwiek droga z Karpacza na Śnieżkę wiąże się ze zmęczeniem i wieloma godzinami spędzonymi w górach. Po takim wysiłku zdecydowanie zasłużymy na odpoczynek w miłej, przyjaznej atmosferze, gdzie będziemy mogli się zregenerować wybornym daniem kuchni staropolskiej. Browar restauracja Sowiduch w Karpaczu ugości strudzonych wędrowców także doskonałym piwem warzonym na miejscu. Zapraszamy do wyjątkowej restauracji, która słynie z posiadania własnego browaru. Sowiduch mieści się na deptaku, w samym centrum Karpacza.
Jeśli chcesz wybrać najlepszy szlak na Śnieżkę, to zapraszam Cię do lektury naszego artykułu „Szlak na Śnieżkę. Jakie wybrać wejście na Śnieżkę?”. Przygotowaliśmy dla Ciebie szczegółowy opis tras, które prowadzą z Karpacza do szczytu Śnieżki. Znajdziesz tu informacje na temat czasu trwania i trudności poszczególnych szlaków. Dowiesz się także, gdzie znajdują się punkty widokowe, z których możesz podziwiać panoramę Karkonoszy.
Śnieżka – najwyższy szczyt Karkonoszy
W XVIII w. Śnieżka należała do najczęściej odwiedzanych szczytów w Europie. Wiązało się to głównie z tym, że była stosunkowo łatwa do zdobycia. Ponadto wyraźnie górując w Sudetach, zawsze stanowiła atrakcyjny cel górskich wycieczek. Również obecnie niewiele masywów górskich ma tak jednoznacznie określony główny szczyt. Śnieżka od zachodu, poprzez wąską Przełęcz pod Śnieżką łączy się z rozległą Równią pod Śnieżką. Na północnym wschodzie od niej, w kierunku Przełęczy Kowarskiej, ciągnie się wąski Czarny Grzbiet. Natomiast na południu, po czeskiej stronie, odchodzi od niej grzbiet Ruzove Hory. Ogrom masywu Śnieżki jest potęgowany obecnością w swoim bezpośrednim sąsiedztwie potężnych kotłów polodowcowych. Po polskiej stronie jest to Kocioł Łomniczki.
Karpacz i Śnieżka – historia ruchu turystycznego
Nie ma wątpliwości co do tego, że turystyka karkonoska zaczęła się od Śnieżki. Po eksploracji Karkonoszy przez Walonów, po zagospodarowaniu ich przez górników i pasterzy, przyszła kolej na wędrowców, którzy pragnęli stanąć na najwyższym szczycie całego Śląska. Zapiski o pierwszych wyprawach na Śnieżkę sięgają XVI w. Wtedy to uczniowie jeleniogórskiej szkoły łacińskiej organizowali wycieczki na tę górę, połączone z obserwacjami klimatycznymi i botanicznymi. Wcześniejsze informacje o zdobyciu szczytu pochodzą z Czech, z połowy XV w. Warto tutaj zaznaczyć, że wejście od czeskiej strony, jest dużo łagodniejsze. Między innymi dlatego to obywatel właśnie tego kraju, Jirik z Rasne, dokonał pierwszego pomiaru góry w 1569 r. Na prymitywnych jeszcze mapach oznaczano wówczas Śnieżkę jako „Górę Olbrzymią”.
W 1681 r. ukończono budowę kaplicy św. Wawrzyńca na szczycie Śnieżki. Pięć razy w roku odprawiano tam nabożeństwa, a raz w roku odpust, w dniu patrona, czyli 10 sierpnia. Msze św. gromadziły całe rzesze pątników, nawet do 800 osób. Powstanie kaplicy na Śnieżce dało początek turystyce pielgrzymkowej. Zdecydowana większość zdobywców szczytu pojawiała się tam ze względu na miejsce kultu św. Wawrzyńca. Z upływem lat stopniowo zanikał religijny charakter wypraw na najwyższą górę Sudetów. Wycieczki na Śnieżkę stawały się natomiast modne wśród kuracjuszy z Cieplic (obecnie dzielnica Jeleniej Góry). Najliczniejszą grupę turystów stanowili Polacy, następnie Szwedzi, Francuzi, Holendrzy i Włosi. Wędrowcy nie wchodzili wówczas na Śnieżkę z Karpacza, jak ma to miejsce obecnie, tylko właśnie z Cieplic. Wybierali trasę przez Sosnówkę, Karpacz Górny i obok dzisiejszej Strzechy Akademickiej. Rzadko zaglądali nad Mały Staw, miejsce tak chętnie odwiedzane dzisiaj. Skarbnicą wiedzy o tym okresie są zapiski prowadzone w księdze pamiątkowej, prowadzonej od 1696 roku w obecnej Strzesze Akademickiej. Są to relacje zarówno wytrawnych turystów, studentów, jak i szewców czy murarzy. Do owej księgi wpisał się także ambasador USA w Prusach, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych, John Quincy Adams. Było to dokładnie 7 sierpnia 1800 roku.
Adams był zachwycony Śnieżką oraz krajobrazem całej Kotliny Jeleniogórskiej. Niejednokrotnie dawał temu wyraz w swoich poematach. Amerykański dyplomata odbywał wtedy podróż po całym Śląsku (podział na Górny i Dolny Śląsk jeszcze wówczas nie istniał). Szukał możliwości nawiązania współpracy gospodarczej z USA. Chodził także po górach. Ze swojej dwumiesięcznej podróży i wycieczek pozostawił dokładny opis Sudetów w postaci listów pisanych do brata. W tym samym czasie Karpacz był jeszcze prężnie działającym ośrodkiem medycyny naturalnej. Osadę zamieszkiwali głównie zielarze i pasterze. Jednak to właśnie w 1800 r. zaczęli tu przyjeżdżać pierwsi kuracjusze. Karpacz stanął u progu przemian i niebawem miał zacząć czerpać wymierne korzyści z turystki.
Z roku na rok rosła liczba podróżników przybywających do Karpacza dla samej przyjemności zwiedzania gór. Władze lokalne postanowiły wykorzystać ten proces w interesie miejscowej ludności. Wprowadzono profesję przewodnika górskiego i tragarza lektyk, co stanowiło zupełnie nową formę zarabiania pieniędzy. Podczas gdy w 1844 r. w Karpaczu było zaledwie 5 przewodników, to w 1862 r. było ich już 40. W połowie XIX w. Karpacz był już największym ośrodkiem przewodników i tragarzy w Karkonoszach, ponieważ największą atrakcją tych gór była pobliska Śnieżka. Odtąd Karpacz i Śnieżka były już ze sobą nierozerwalnie kojarzone, a miastu przypadł w udziale dynamiczny rozwój. Powstawały hotele i zajazdy, wynajmowano konie do objeżdżania gór, powstała poczta i linia kolejowa, nieustannie przybywało mieszkańców i kuracjuszy. Na przełomie XIX i XX w. Karpacz przekształcił się już w miejscowość o światowej sławie. Na Śnieżkę zaczęto chodzić wyłącznie z Karpacza.
W 1850 r. na Śnieżce wzniesiono pierwsze po Polskiej (wówczas Pruskiej) stronie schronisko turystyczne, które dwukrotnie spłonęło, w 1857 i 1862 roku. Po odbudowaniu mogło przyjąć aż 60 osób na nocleg. W 1868 r. na szczycie zbudowano czeskie schronisko, natomiast nieco wcześniej powstała ścieżka prowadząca zakosami z Przełęczy pod Śnieżką na wierzchołek. W 1872 r. na szczycie uruchomiono pierwszą, najwyżej położoną w Prusach agencję pocztową. W związku z tym wydano także kartkę pocztową z wizerunkiem Śnieżki, co zapoczątkowało modę na wysyłanie widokówek. Z kolei od 1875 r. rozpowszechnił się zwyczaj stawiania stempli pocztowych dla udokumentowania pobytu na Śnieżce. Dzisiaj już każde schronisko ma swoją pieczątkę. W latach 1904 -1905 wzdłuż północnego zbocza góry wybudowano drogę, która umożliwiła wjazd na Śnieżkę pojazdami kołowymi. Obecnie zmodernizowana nosi nazwę Drogi Jubileuszowej. Powszechnie uważa się, że trasa bezpowrotnie zepsuła wygląd i naturalną niedostępność góry.
W 1959 r. zbudowano kolej krzesełkową z Karpacza na Kopę w związku z czym zaistniała potrzeba dalszej rozbudowy bazy noclegowej na Śnieżce. W latach 1967 – 1976 w trzech kolistych budynkach w kształcie dysków powstało nowe schronisko oraz Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne. Zanim na Śnieżce pojawiło się obserwatorium w dzisiejszej formie, od 1900 r. istniało tam obserwatorium o drewnianej konstrukcji i wysokości 18 m. Podczas II wojny światowej korzystało z niego niemieckie lotnictwo wojskowe, które miało tam centrum łączności.
Praca w obserwatorium, położonym najwyżej w Polsce po Kasprowym Wierchu, nie należy do najłatwiejszych. Na szczycie Śnieżki już przy wietrze wiejącym z prędkością 25 m/s trudno utrzymać się na nogach, a niekiedy wieją tam wiatry wręcz huraganowe, z prędkością 50 m/s czyli 180 km/h. Wierzchołek wierzy obserwatorium odchyla się wówczas od pionu o kilkadziesiąt cm. Warto przy tym nadmien8ić, że średnio tylko 3 dni w roku są tam zupełnie bezwietrzne.
Współcześnie Karpacz i Śnieżka stanowią wspólna jednostkę administracyjną, gdyż najwyższa góra Sudetów została wpisana w granice miasta, dzięki czemu Karpacz graniczy bezpośrednio z Czechami. Śnieżka nadal stanowi najbardziej atrakcyjny pod względem turystycznym szczyt Karkonoszy. W sezonie letnim na Śnieżkę wchodzi nawet pół miliona turystów, z blisko 3 mln wszystkich odwiedzających Karkonoski Park Narodowy. Lepszymi statystykami może się w Polsce pochwalić jedynie Tatrzański park Narodowy.
Kalendarium
- 1456 – pierwsze zdobycie szczytu Śnieżki przez wędrowca z Czech
- 1563 – 1566 pełniący obowiązki rektora jeleniogórskiej szkoły łacińskiej, Krzysztof Schilling, organizuje wraz z uczniami pierwsze wycieczki na Śnieżkę, połączone z obserwacjami klimatycznymi i botanicznymi.
- 1569 – Czech, Jirik z Rasne, dokonuje pierwszych pomiarów Śnieżki
- 1681 – ukończenie budowy Kaplicy Św. Wawrzyńca na szczycie Śnieżki. Początki turystyki pielgrzymkowej
- 1800 – na Śnieżkę dwukrotnie wchodzi John Quincy Adams, amerykański dyplomata, późniejszy prezydent Stanów Zjednoczonych
- 1824 – przebudowa Kaplicy św. Wawrzyńca na schronisko turystyczne
- 1850 – remont kaplicy św. Wawrzyńca i przywrócenie jej charakteru sakralnego. Budowa polskiego schroniska turystycznego na Śnieżce.
- 1868 – budowa czeskiego schroniska turystycznego na szczycie Śnieżki.
- 1872 – uruchomienie na Śnieżce najwyżej położonej w Prusach agencji pocztowej
- 1904 – 1905 – budowa drogi na Śnieżkę wzdłuż północnego stoku góry. Obecnie Droga Jubileuszowa
- 1959 – budowa kolei krzesełkowej na Kopę
- 1967 – 1976 – budowa schroniska i obserwatorium meteorologicznego na Śnieżce. Obiekt przybiera obecny kształt trzech połączonych dysków.
Kaplica św. Wawrzyńca na Śnieżce
Budowę Kaplicy św. Wawrzyńca na Śnieżce rozpoczęto w 1665 r. Ufundował ją hrabia Christof Leopold von Schaffgotsch, ówczesny właściciel ziem u podnóża Karkonoszy, jak i samych gór od strony północnej. Kaplica miała potwierdzać jego prawa do Śnieżki, które kwestionowała strona czeska. Prace budowlane ukończono w 1681 r. W tym samym roku kaplica została poświęcona przez opata klasztoru w Krzeszowie, Bernarda Rosę. Ciekawostką jest, że ołtarz został przywieziony do kaplicy właśnie z Krzeszowa. Hrabia von Schaffgotsch powierzył opiekę nad kaplicą cystersom z Cieplic. Od czasu jej poświęcenia regularnie prowadzono tam nabożeństwa do 1810 r., kiedy to zlikwidowano zakon, a kaplica utraciła swój sakralny charakter. Miejsce kultu św. Wawrzyńca na Śnieżce zapoczątkowało tzw. turystykę pielgrzymkową. Nieco później na szczyt zaczęto wchodzić także dla samej przyjemności wędrowania po górach, a nie tylko w celach modlitewnych.
Obiekt wielokrotnie nawiedzały różne klęski. W 1754 na skutek uderzenia pioruna został uszkodzony dach. W 1755 wilgoć zniszczyła obraz Najświętszej Marii Panny, natomiast w roku 1771 kolejne uderzenia pioruna spowodowało poważne uszkodzenie muru kaplicy oraz figury św. Wawrzyńca. Na skutek wojskowych potyczek na Śnieżce w latach 1778 – 1779 kaplica została zupełnie zrujnowana. W roku 1810 przeniesiono barokowy ołtarz z rzeźbą św. Wawrzyńca ze Śnieżki do kaplicy św. Anny w Sosnówce. Od roku 1824 do 1850 budynek kaplicy pełnił rolę schroniska turystycznego. W 1850 r. niejaki Friedrich Sommer wyremontował kaplicę i przywrócił jej sakralny charakter. W tym samym roku obiekt powtórnie poświęcono i powrócono do regularnego odprawiania nabożeństw. Wygląd budowli przez ponad 300 lat nie uległ większej zmianie, chociaż w roku 2000 w kaplicy dokonano gruntownych prac remontowych. Położono nową posadzkę oraz wykonano ołtarz z granitu, który w roku 2001poświęcił biskup legnicki, Tadeusz Rybak. Wyposażenie kaplicy jest bardzo skromne. Zawiera jedynie ołtarz oraz figury Matki Boskiej, św. Wawrzyńca i św. Wojciecha.
Warunki klimatyczne na Śnieżce
Klimat Śnieżki charakteryzują przede wszystkim bardzo silne wiatry, najczęściej z kierunków zachodnich. Porywiste wiatry osiągają prędkość przekraczającą 15 m/s, ale często wieją z prędkością ponad 35 m/s. Najwyższa zanotowana średnia prędkość wiatru wynosi 65m/s, czyli 234 km/h. Z kolei największa prędkość wiatru odnotowana na stacji to porywy dochodzące do 80 m/s, a to daje czyli 288 km/h! W ciągu roku średnio odnotowuje się 206 dni z silnymi wiatrami, szczególnie podczas półrocza zimowego, od listopada do marca. W rezultacie Śnieżkę charakteryzuje bardzo niska częstotliwość występowania okresów bezwietrznych. Średnia wieloletnia cichych dni na szczycie wynosi tylko 1,8%.
Na najwyższym szczycie Sudetów utrzymuje się także stosunkowo niska temperatura. W związku z silnymi wiatrami odczuwalna temperatura zimą sięga nawet – 50 °C. Średnia temperatura powietrza w latach 1931–1970 wyniosła jedynie 0,4 °C. Najcieplejsze miesiące na Śnieżce, to lipiec i sierpień ze średnimi wynoszącymi kolejno 8,9 °C i 8,3 °C. Z kolei najzimniejsze są styczeń i luty i lutym, kiedy średnie temperatury powietrza wynoszą −7,8 °C i −7,4 °C. Statystycznie przez 105 dni w roku średnia dobowa wynosi poniżej −5 °C, co decyduje o surowości klimatu na Śnieżce. Średnia dobowa temperatura powietrza poniżej 0 °C utrzymuje się aż przez 186 dni w roku. Cieplejsze okresy, ze średnią dobową powyżej 5 °C występują od początku czerwca do połowy września. Na Śnieżce praktycznie nie występują dni ze średnią temperaturą przekraczającą 10 °C. Panuje tutaj klimat subpolarny, i taka też występuje roślinność. Są to głównie mchy, porosty i krzewinki.
Budowa geologiczna Śnieżki
Śnieżka jest zbudowana ze skał bardzo odpornych na zjawisko wietrzenia. Są to hornfelsy – skały metamorficzne, powstałe w wyniku przeobrażenia magmy granitowej (lawy wulkanicznej). Proces przeobrażenia miał miejsce w okresie karbońskim co oznacza, że Śnieżka i większość Sudetów zaczęły się wypiętrzać ponad 300 milionów lat temu. To czyni Sudety jednymi z najstarszych pasm górskich na świecie. Dla porównania Karpaty oraz Alpy liczą sobie niespełna 2 miliony lat. Otaczające Śnieżkę skały granitowe są mniej odporne na erozję.
To właśnie sprawia, że królowa Karkonoszy wyraźnie góruje nad pozostałymi, sąsiednimi szczytami. Zbocza Śnieżki pokrywa tzw. gołoborze, czyli rumowisko skalne (gruz, głazy, bloki skalne). Gołoborze powstało w czasie ostatniego zlodowacenia w plejstocenie, około 120 tys. lat temu (zlodowacenie bałtyckie). W tym samym czasie powstały otaczające Śnieżkę kotły polodowcowe. Odcinające ją od północnego i południowego zachodu.
Gosia
Super artykuł 🙂 Właśnie przeglądam noclegi w Karpaczu i szukam atrakcji, które warto zobaczyć. Pozdrawiam
JUDYTA HEYGOODWAY
Super zdjęcia i bardzo ciekawy wpis! Karpacz bardzo przypadł mi do gustu, to miasteczko ma naprawdę sporo do zaoferowania 🙂
Pozdrawiam ciepło!